De dagen worden korter, de bladeren vallen en de lucht krijgt die frisse kruidige geur: de overgang naar de herfst en winter is in volle gang. Voor velen brengt dit ongemak of lichte spanning met zich mee: “weer minder licht”, “weer naar binnen”, “weer slecht weer”. Maar wat als ik je uitnodig om deze periode niet te doorstaan, maar te vieren, te benutten en te laten werken in jouw voordeel?
Want ook de donkere maanden hebben een krachtige, ondersteunende energie. En jij kan daar heel bewust op inhaken om rust te vinden, op krachten te komen en dichter bij jezelf te komen.
Waarom ook wij baat hebben bij leven op het ritme van de natuur
Als we rondom ons kijken, zien we hoe de natuur vertraagt. Bomen laten los, dieren trekken zich terug, het licht neemt af. Dat is geen teken van zwakte, maar van wijsheid. De natuur weet precies wat nodig is om energie te sparen en opnieuw op te bouwen. Ook wij mensen zijn een deel van die natuur, en ons lichaam heeft er baat bij om dat ritme te volgen. Wanneer we meegaan met de seizoenen, verbruiken we minder energie, geven we onszelf de kans om te reflecteren en keren we terug naar wat echt waardevol is.
Onze moderne levensstijl is vaak losgekoppeld van dat natuurlijke ritme. We werken door alsof elk seizoen hetzelfde is. Maar het lichaam herkent die seizoensveranderingen wél: ons energieniveau, spijsvertering, slaap en zelfs stemming bewegen mee met de natuur. Door bewuster te leven volgens de seizoenen, werk je dus niet tégen je lichaam, maar mét je lichaam. Dat zorgt voor meer evenwicht, minder stress en een diepere vorm van herstel.
De energetische betekenis van herfst en winter
In de traditionele Chinese geneeskunde (TCG) heeft elk seizoen zijn eigen energie, elementen en meridianen die extra aandacht vragen. Wanneer we daar rekening mee houden, ondersteunen we niet enkel ons fysieke lichaam, maar ook onze emotionele balans.
In de herfst hoort de energie bij het Metaal-element, dat verbonden is met de long- en dikke-darmmeridiaan. De longen symboliseren adem, levensenergie en het toelaten van wat nieuw is; de dikke darm helpt ons loslaten wat niet meer dient. Dat zien we ook letterlijk in de natuur: de bomen laten hun bladeren vallen om ruimte te maken voor nieuw leven in de lente.
👉 Tips voor de herfst:
- Maak dagelijks een moment om bewust te ademen: diepe ademhaling door de neus, langzaam uit door de mond. Dat versterkt de longenergie en kalmeert het zenuwstelsel.
- Beweeg regelmatig in de frisse buitenlucht. Ook korte wandelingen zijn helpend.
- Eet volop seizoensgroenten. Deze ondersteunen de spijsvertering en de dikke darm. In deze periode van het jaar is het heilzaam om verwarmende voeding te eten: denk aan gestoofde groenten, pompoensoep of gemberthee.
- Laat emotioneel ook los wat zwaar weegt: schrijf het van je af of gebruik ontspanningsoefeningen om spanning te laten zakken.
In de winter overheerst het Water-element, dat verbonden is met de nier- en blaasmeridiaan. Deze energie staat voor rust, innerlijke kracht en diepe reserves. Het fundament van onze vitaliteit. In deze periode mag de nadruk dus liggen op herstellen in plaats van presteren.
👉 Tips voor de winter:
- Geef je lichaam meer rust: een halfuurtje eerder naar bed gaan kan wonderen doen voor de nierenergie.
- Drink voldoende water en kies voor verwarmende dranken zoals kaneel- of kardemomthee.
- Houd je onderrug warm (de zone van de nieren), bijvoorbeeld met een sjaal, kruik of warme trui.
- Neem regelmatig tijd voor stilte of meditatie; de nieren houden van zachtheid en innerlijke rust.
- Blijf ook bewegen en kies voor trage, vloeiende bewegingen zoals yin yoga, tai chi of rustige stretching.
Wanneer je aandacht geeft aan deze natuurlijke cyclus van loslaten (herfst) en opladen (winter), ontstaat er meer balans in lichaam en geest. Je werkt mee met de energie van het seizoen, in plaats van ertegenin te gaan. En dat voel je in je ademhaling, in je energie en in je gemoed.
Een wintermindset, wat is dat precies?
Je mindset vertelt iets over de manier waarop je naar dingen kijkt en dat bepaalt vervolgens hoe jij bepaalde ervaringen beleeft. Een wintermindset betekent dat je de donkere maanden niet ziet als “probleem” of “hindernis” maar als gouden kans:
- Een kans om tot rust te komen, niet alleen qua fysieke activiteit, maar ook mentaal.
- Een kans om te vertragen, te vertrouwen op je lichaam, in lijn te komen met wie je bent én met wat je doet.
- Een kans om te reflecteren. Wat wil ik koesteren? Wat mag losgelaten worden?
- Een kans om op te laden, voor je verder gaat in het nieuwe jaar.
In het boek Over winteren van Kari Leibowitz wordt dit prachtig uitgewerkt. Ze schrijft hierin bijvoorbeeld hoe Noren de donkere maanden niet ondergaan, maar de koude en donkere dagen omarmen.
Concrete tips om deze periode te benutten
Creëer een rust ritueel
- Neem regelmatig een moment van minstens 10 minuten alleen voor jezelf: denk aan een kop warme kruidenthee, een korte begeleide ontspanningsoefening, of simpelweg zitten met je ogen dicht en voelen hoe het met je gaat.
- Steek kaarsen aan of maak zacht licht (“little lights”) in plaats van fel licht.
- Leg een intentie neer: “Ik nodig rust en herstel uit” of “Ik geef mezelf toestemming om te vertragen”.
Vertragen en terugtrekken zonder schuldgevoel
- Het is oké om niet elke dag maximaal actief te zijn. Laat het idee los dat je in de winter “moet presteren”. Integendeel: het is een moment om te herstellen.
- Neem letterlijk wat meer gas terug: een avond lezen i.p.v. een druk sociaal programma, een wandeling in de frisse lucht in plaats van verplicht sporten, een avond vroeger naar bed.
- Probeer eens enkele rustige hobby’s uit zoals puzzelen, lezen, handwerk, creatief bezig zijn zoals tekenen, schilderen of kleuren.
In lijn met de natuur: eten, bewegen, rust
- Kies voeding die verwarmt en voedt: soepen, stoofschotels, geroosterde seizoensgroenten, warme dranken. Dit sluit aan bij de energetische behoefte van het seizoen.
- Beweging: minder intens dan in de zomer hoeft geen drama te zijn. Denk aan rustige wandelingen in de natuur, stretchoefeningen, of yoga. Bewegen helpt de energie stromend te houden.
- Slaap & herstel: laat je lichaam toe om iets meer rust te nemen om fysiek en mentaal terug op krachten te komen.
Reflectie & loslaten
- Herfst nodigt uit tot loslaten: bladeren vallen, de natuur maakt ruimte. Je kunt dit spiegelen: welke gewoontes of overtuigingen mag je loslaten?
- Winter nodigt uit tot intern werk: wie ben ik, wat betekent dit voor mij, wat wil ik voeden in de komende lente?
- Maak er een klein moment van: neem de tijd om op te schrijven wat je loslaat, wat je meeneemt, wat je wil opbouwen. Zo verbind je hoofd, hart en lichaam.
Waarom rust belangrijk is voor fysiek én mentaal herstel?
Rust en herstel zijn een essentieel deel van onze natuurlijke cyclus, maar in een wereld die voortdurend in beweging is, vergeten we dat soms. Wanneer je lichaam te lang in actie-modus blijft, en het sympathisch zenuwstelsel op volle toeren draait, krijgt het nauwelijks de kans om te herstellen. Door bewust te vertragen en ruimte te maken voor rust, activeer je het parasympathisch zenuwstelsel dat instaat voor herstel, vernieuwing en evenwicht. Dat merk je niet alleen fysiek, maar ook mentaal: rust en reflectie zorgen ervoor dat stress minder blijft hangen, je energie beter verdeeld wordt en je veerkracht groeit. Rust nemen is dus niet ‘minder doen’ of jezelf buitensluiten, maar juist ‘anders doen’ met meer aandacht, waardering en intentie.
Zet vandaag de eerste stap
Als je dit leest en voelt: “Ja, hier wil ik mee aan de slag”, dan nodig ik je uit om nu een klein stapje te zetten. Bijvoorbeeld: reserveer alvast één avond deze week (of dit weekend) waarin je het rustritueel toepast: licht kaarsen aan, rustmoment, intentie zetten. Of schrijf kort op: “Wat neem ik mee uit dit jaar? Wat mag ik loslaten? Wat wil ik voeden?”
Is het moeilijk om rust te nemen? Laat je ondersteunen door mijn audio’s met begeleide relaxatieoefeningen of plan een dieptemassage om je lichaam te ondersteunen om langdurige spanning los te laten.
